Spor Sakatlanmaları
Spor yaralanmalarını akut ve kronik olarak iki başlığa ayırabiliriz. Akut yaralanmalar egzersiz ya da müsabaka sırasında meydana gelen ani sakatlıklardır. Kemik kırıkları, bel yaralanmaları ve ayak burkulmaları akut spor yaralanmalarına verebileceğimiz basit örneklerden.
AKUT SPOR YARALANMALARINDA BULGULAR
•Ani ve şiddetli ağrı
•Yaralanma bölgesinde şişme, morarma
•Hassasiyet
•Kemik ve eklemde anormal duruş
•Hareket kısıtlılığı ya da hareket esnasında ağrı
KRONİK SPOR YARALANMALARI
•Aktivite sırasında ve sonrasında geçmeyen uzun süreli ağrılar
•Dinlenme ile belirginleşen eklem sertlikleri
SAKATLANDIM, NE YAPMALIYIM ?
Sakatlığınızı hissettiğiniz andan itibaren aktivitenizi durdurun. Egzersize devam ettiğiniz taktirde vücudunuza daha fazla zarar verebilirsiniz. Bazı sakatlanmalar mutlaka doktor kontrolü gerektirirken bazıları ise kendi kendinize tedavi edebileceğiniz niteliktedir.
NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİYİM ?
•Israrcı ağrılar, şişme, renk değişikliği, uyuşma ve karıncalanma
•Yaralı bölgede aşırı hassasiyet
•Eklemlerinizde artmış hareket açısı
•Doku altında basınç ile beraber duyulan ve hissedilen çıtırtılar (toprak ufalar tarzda)
Sakatlığınız bu semptomlara sahip değil ise kendinizi evde tedavi edebilirsiniz. Unutmayın ! Şikayetlerinizin artması durumunda evde tedavinizi kesin ve en yakın zamanda doktorunuza başvurun.
EVDE TEDAVİ
Ağrıyı, şişliği azaltmak ve hızla iyileşmeniz için İngilizce'de RICE olarak adlandırılan (Rest , Ice , Compression and Elevation ) 4 adımı Türkçe’ye "dinlen, soğuk uygula, kompres yap ve yukarıda tut" olarak olarak çevirebiliriz.
•Dinlenin, aktivitenizi azaltın. Ayak , bacak ve kalça sakatlığınız varsa kilo vermeniz sizi rahatlatacaktır. Ayrıca bir süre koltuk değneği kullanmanız sakatlığınızın iyileşmesini hızlandıracaktır.
•Sakatlığınız çok yakın zamanda gerçekleşmiş ise bölgeyi soğutun. 20 dakikalık soğutma seanslarını ilk iki gün, günde 5-7 sefer uygulayın. Soğuk yanığından kaçınmak için soğuk kompresi deriniz ile olan temasını kesin. Havlu bu konuda işinize yarayacaktır.
•Baskı uygulayın, sakatlanan bölgenin şişmesini engellemek için kan akımını yavaşlatmayacak biçimde elastik bir bandaj veya şal kullanabilirsiniz. En iyisine doktorunuz karar verecektir.
•Yükseltin, ödemi engellemeniz için bir diğer yöntem ise sakatlanan bölgeyi kalp seviyesinden yukarıda tutmaktır. Sakatlanan bölgeyi mümkün olduğu kadar uzun süre birkaç yastık ile desteklemek yeterli olacaktır. Böylece kan basıncı ile sıvıların damar dışına çıkışını azaltmış olacaksınız.
•Sakatlığınız gerçekleştikten sonra 3-4 gün geçti ise artık soğuk uygulamayın, bu sefer ılık/sıcak kompresle bölgeyi gevşetmek ve olası ödemi bu yolla çözmeye çalışmak gerekir.
Kas ağrısını gidermek için yapabileceğiniz diğer uygulamalara buradan ulaşabilirsiniz.
TIBBİ TEDAVİ
Non steroid anti inflamatuar ilaçlar ( NSAİ )
Doktorunuzun önerisi ile beraber alacağınız NSAİ tipi ilaçlar ödemi ve acıyı azaltacaktır. Aspirin, ibuprofen, ketoprofen, naproxen sodyum en çok kullanılan NSAİ’lerden ; acetaminophen ise ağrınızı azaltmasına rağmen ödeminizi geriletmeyecektir.
HAREKETSİZLİK
En sık uygulanan tedavilerden bir tanesidir. Amaç sakatlanan bölgeyi daha çok hasar almaktan alıkoymaktır.
REHABİLİTASYON
Tedavide anahtar rolünü üstlenen rehabilitasyondur. Adım adım yaralanan dokuyu destekleyecek kasları ve yaralanan dokuyu çeşitli yöntemlerde güçlendirmeye çalışılır. Ayrıca sakatlık sonucunda oluşan skar dokusunun ağrı oluşturmasını, diğer kasları ve dokuları germesi rehabilitasyon ile engellenir.
SAKATLIKLARI ÖNLEMEK İÇİN UYGULAMANIZ GEREKENLER
•Egzersiz öncesi eklem ve kaslarınızı iyice ısıtın ve esnetin
•Bacaklarınızı esnetirken dizlerinizi bükmeyin
•Aklınızın almadığı hareketleri yapmayın, yapmak zorunda kaldığınız durumlarda mutlaka çok yavaş yapın.
•Yaptığınız spora uygun ayakkabıları tercih edin
•Bisiklet gibi koruyucu donanım kullanabileceğiniz sporlarda mutlaka donanımlarınızı kullanın
•Koşmak için engebeli parkurları tercih etmeyin
•Yer ile temas edeceğiniz egzersizler için yumuşak yüzeyler bulun, asla beton asfalt gibi alanları tercih etmeyin.
YETİŞKİNLER İÇİN
•Kendinizi hafta sonu canavarı olarak görmeyin. Bir haftalık aktivitenizi 1 güne sığdırmaya çalışmak büyük bir hatadır
•Yaşınıza ve fiziksel kapasitenize uygun sporları deneyin. Vücudunuzu tanıyın
•Egzersiz yoğunluğunu kademeli bir şekilde yükseltin.
AİLELER VE ANTRENÖRLER İÇİN
•Takım sporlarında çocuklarınızı sadece yaşlarına göre değil beceri ve vücutlarına göre gruplayın
•Çocuklarınızı yetenekleri ve istekleri dahilinde zorlayın, aşırıya kaçmayın
•Siz çocuğunuzun yıldız futbolcu olmasını istiyor olabilirsiniz ancak bunu istemek için çocuğunuzu zorlayamazsınız. Yok ben illa zorlayacağım derseniz gelecekte bedelini zorlanarak ödersiniz.
•Antrenör olarak siz genç ve atletik olabilirsiniz, zaten böyle olmanız beklenir ancak özellikle orta yaş ve üzeri olan kişilerin kolaylıkla sakatlanabileceğini unutmayın. Unutmayın ki 40 yaşının üzerinde profesyonel boksör veya futbolcu olmamasının sebebi o kişinin gücünün veya tecrübesinin azalması filan değil, artık kolaylıkla sakatlanıyor olmasıdır. İçinizdeki egzersiz yaptırma canavarına söz geçirin.
•Israrcı ağrılar, şişme, renk değişikliği, uyuşma ve karıncalanma
•Yaralı bölgede aşırı hassasiyet
•Eklemlerinizde artmış hareket açısı
•Doku altında basınç ile beraber duyulan ve hissedilen çıtırtılar (toprak ufalar tarzda)
Sakatlığınız bu semptomlara sahip değil ise kendinizi evde tedavi edebilirsiniz. Unutmayın ! Şikayetlerinizin artması durumunda evde tedavinizi kesin ve en yakın zamanda doktorunuza başvurun.
EVDE TEDAVİ
Ağrıyı, şişliği azaltmak ve hızla iyileşmeniz için İngilizce'de RICE olarak adlandırılan (Rest , Ice , Compression and Elevation ) 4 adımı Türkçe’ye "dinlen, soğuk uygula, kompres yap ve yukarıda tut" olarak olarak çevirebiliriz.
•Dinlenin, aktivitenizi azaltın. Ayak , bacak ve kalça sakatlığınız varsa kilo vermeniz sizi rahatlatacaktır. Ayrıca bir süre koltuk değneği kullanmanız sakatlığınızın iyileşmesini hızlandıracaktır.
•Sakatlığınız çok yakın zamanda gerçekleşmiş ise bölgeyi soğutun. 20 dakikalık soğutma seanslarını ilk iki gün, günde 5-7 sefer uygulayın. Soğuk yanığından kaçınmak için soğuk kompresi deriniz ile olan temasını kesin. Havlu bu konuda işinize yarayacaktır.
•Baskı uygulayın, sakatlanan bölgenin şişmesini engellemek için kan akımını yavaşlatmayacak biçimde elastik bir bandaj veya şal kullanabilirsiniz. En iyisine doktorunuz karar verecektir.
•Yükseltin, ödemi engellemeniz için bir diğer yöntem ise sakatlanan bölgeyi kalp seviyesinden yukarıda tutmaktır. Sakatlanan bölgeyi mümkün olduğu kadar uzun süre birkaç yastık ile desteklemek yeterli olacaktır. Böylece kan basıncı ile sıvıların damar dışına çıkışını azaltmış olacaksınız.
•Sakatlığınız gerçekleştikten sonra 3-4 gün geçti ise artık soğuk uygulamayın, bu sefer ılık/sıcak kompresle bölgeyi gevşetmek ve olası ödemi bu yolla çözmeye çalışmak gerekir.
Kas ağrısını gidermek için yapabileceğiniz diğer uygulamalara buradan ulaşabilirsiniz.
TIBBİ TEDAVİ
Non steroid anti inflamatuar ilaçlar ( NSAİ )
Doktorunuzun önerisi ile beraber alacağınız NSAİ tipi ilaçlar ödemi ve acıyı azaltacaktır. Aspirin, ibuprofen, ketoprofen, naproxen sodyum en çok kullanılan NSAİ’lerden ; acetaminophen ise ağrınızı azaltmasına rağmen ödeminizi geriletmeyecektir.
HAREKETSİZLİK
En sık uygulanan tedavilerden bir tanesidir. Amaç sakatlanan bölgeyi daha çok hasar almaktan alıkoymaktır.
REHABİLİTASYON
Tedavide anahtar rolünü üstlenen rehabilitasyondur. Adım adım yaralanan dokuyu destekleyecek kasları ve yaralanan dokuyu çeşitli yöntemlerde güçlendirmeye çalışılır. Ayrıca sakatlık sonucunda oluşan skar dokusunun ağrı oluşturmasını, diğer kasları ve dokuları germesi rehabilitasyon ile engellenir.
SAKATLIKLARI ÖNLEMEK İÇİN UYGULAMANIZ GEREKENLER
•Egzersiz öncesi eklem ve kaslarınızı iyice ısıtın ve esnetin
•Bacaklarınızı esnetirken dizlerinizi bükmeyin
•Aklınızın almadığı hareketleri yapmayın, yapmak zorunda kaldığınız durumlarda mutlaka çok yavaş yapın.
•Yaptığınız spora uygun ayakkabıları tercih edin
•Bisiklet gibi koruyucu donanım kullanabileceğiniz sporlarda mutlaka donanımlarınızı kullanın
•Koşmak için engebeli parkurları tercih etmeyin
•Yer ile temas edeceğiniz egzersizler için yumuşak yüzeyler bulun, asla beton asfalt gibi alanları tercih etmeyin.
YETİŞKİNLER İÇİN
•Kendinizi hafta sonu canavarı olarak görmeyin. Bir haftalık aktivitenizi 1 güne sığdırmaya çalışmak büyük bir hatadır
•Yaşınıza ve fiziksel kapasitenize uygun sporları deneyin. Vücudunuzu tanıyın
•Egzersiz yoğunluğunu kademeli bir şekilde yükseltin.
AİLELER VE ANTRENÖRLER İÇİN
•Takım sporlarında çocuklarınızı sadece yaşlarına göre değil beceri ve vücutlarına göre gruplayın
•Çocuklarınızı yetenekleri ve istekleri dahilinde zorlayın, aşırıya kaçmayın
•Siz çocuğunuzun yıldız futbolcu olmasını istiyor olabilirsiniz ancak bunu istemek için çocuğunuzu zorlayamazsınız. Yok ben illa zorlayacağım derseniz gelecekte bedelini zorlanarak ödersiniz.
•Antrenör olarak siz genç ve atletik olabilirsiniz, zaten böyle olmanız beklenir ancak özellikle orta yaş ve üzeri olan kişilerin kolaylıkla sakatlanabileceğini unutmayın. Unutmayın ki 40 yaşının üzerinde profesyonel boksör veya futbolcu olmamasının sebebi o kişinin gücünün veya tecrübesinin azalması filan değil, artık kolaylıkla sakatlanıyor olmasıdır. İçinizdeki egzersiz yaptırma canavarına söz geçirin.
Korhan Özduru
Bu sayfayı paylaş
Bağlantılı
Makaleler
Bu Mudur? Budur!
Yaşam bir ölçüde gerek hayatın anlamını kavrayabilmek ve onu doyasıya deneyimlemek gerekse kendimizi anlayabilmek için verdiğimiz çabalardan ibarettir. Aslında kendimize...
Çekiciliğin Bilimi
Çekicilik güzel olmaktan oldukça farklı bir kavram. Güzelliğin tanımı kültürlere, coğrafyaya, cinsiyete, yıllara hatta modaya göre değişebiliyor iken çekicilik hiçte...
Doktorculuk
Aslında herkesin bildiği üzere bazı tıbbi sorunlar titreme, susama, aşırı öfke, aşırı terleme, takıntılara yatkınlık, uykusuzluk, huzursuzluk, halsizlik gibi durumlara...
Kalori
Her makinenin çalışması için kendine göre bir yakıt gereklidir ve vücudumuz da tam bir makinedir. Büyüme, kendini yenileme, düşünme, hareket...
Düşüncenin Kakafonisi
Mesela bir ameliyatı düşünün, önce bir tarafları kesiyorlar, sonrada kesilen yerdeki eti uc uca getirip bir güzel dikiyorlar. O iki...
Davranış Makinesi
Çok enteresan bir makine düşünün; O kadar enteresan ki eline alıp içine baksan bile nasıl çalıştığı anlaşılmıyor ama bolca elektrik...
Kötü Hipnozlar
Kötü hipnozun etkisi altında kalmak deyince galiba bazı insanların aklına bir ara kötü niyetli bir hipnozcunun koltuğuna oturmuş olmak filan...
Bir Bedeli Var
Aslında iyi veya kötünün tanımı birbirine karışmaya çok müsait. Hatta sıklıkla bir zamanlar kötü olarak tanımlanmış olan şeyleri yapanların sayısı...
