Gıda Katkı Maddeleri Sözlüğü
Hiç unutmam, rahmetli ananemin Seza adında bir arkadaşı vardı, ananemin onlarca arkadaşı içinde mesela şeker hastası olan bir tek Seza Teyzeydi..
Ama artık öyle değil.....
Aslında bütün hikaye 2. Dünya savaşında başladı.
Savaş sürecinde yiyecek bulamayan askerlerden gelen şikayetler üzerine fizik ve kimyada oldukça başarılı olan yahudi mühendisler gıda ve tarım üzerine çalışmaya başladı. Hemen bozulmayan, güzel kokan, soğuk bile olsa yenebilen, yiyene kendisini iyi hissettiren katkı maddeleri, formüller bulmaya başladılar. Çünkü askerlik hakkında az çok bir fikri olan herkesin bildiği üzere; "ordu midesinin üzerinde yürür". Ayrıca hızla büyüyen hayvanlar, tohumlar, çalkalamadan/çitilemeden temizlik yapan deterjanlar, erimeyen dondurmalar filan hep bu dönemde geliştirildi..
Bu yöntemler doğal olarak cephedeki askerin işini kolaylaştırdığı için Amerika ve Almanya'nın çok hoşuna gitti, zaten kimyanın bu yönde çalışmasını destekleyen onlardı. Ama sonra savaş bitince burada geliştirilen teknolojiler halka sunuldu, halada geliştire geliştire kullanılıyor. Şahsen ben son 2000'ler den beri ne küflenen yoğurt, ne ekşiyen süt, nede kurtlanan makarna görmedim, bu saatten sonra da kimsenin göreceğini sanmıyorum.
Bunlar iyi hoş ama sonuç meydanda...
İşte bahse konu bu gıda katkı maddeleri, özellikle paketlenmiş gıda ürünlerinin içeriğinde E221, E330 vb kodlarla belirtilen maddeler. Ancak bir katkı maddesinin "E" numarasına sahip olması zararsız olduğu hakkında bilgi vermez. Numaranın başındaki "E", yani EU (Avrupa Birliği)`ni simgelemektedir. “E” numarası alarak listelerde yer aldığı halde bazı katkı maddelerinin kullanımı Amerika, Avusturalya hatta Avrupa içerisinde ki ülkelerde yasaklanmıştır.
Gıda katkı maddelerinin, renklendirme, koruyuculuk, tat verme, kıvam arttırma, inceltme gibi pek çok kullanım amacı olmakla birlikte bu geniş yelpazede C vitamininden çok yakıcı asitlere kadar yüzlerde farklı madde bulunur. Ayrıca bazen zararları ortaya çıkanlar iptal edilirken listeye yeni katkı maddeleri ilave edildiğinden katkı maddelerinin sayısı da sürekli değişmektedir.
Bir kısmı ecza dolabınızda bulunanları aratmayacak olan bu maddelerin bir yiyecekte nasıl yer alabildiğine ve neden bu duruma göz yumulduğunu anlamak bazen oldukça güç olabiliyor.
“E” kodlu katkı maddelerinin içerik ve işlevlerini aşağıdaki uzun listeden ulaşabilirsiniz (ayrıca madde adını Ctrl+F ile aratabilirsiniz)
R E N K L E N D İ R İ C İ L E R
E100 Kurkumin Renklendirici; kurkuma (turmerik) bitkisinin köklerinden elde edilir, suni olarak da üretilir; peynir, margarin ve fırın tatlılarında kullanılır.
E101 Riboflavin, Riboflavin-5'- phosphate 'B2 vitamini' ve renklendirici; doğal olarak sebzelerde bulunur; yumurta, süt, karaciğer ve böbrekten de elde edilir; margarin ve peynirde kullanılır.
E102 Tartrazin Renklendirici; tiroid tümörü, kromozom hasarı, kurdeşen, hiperaktivite ve aspirin duyarlılığı gibi rahatsızlıklara sebep olabilir; renkli içecek, tatlı, reçel,unlu gıdalar, çerez, konserve balık ve hazır çorbalarda kullanılır; Norveç ve Avusturya'da yasaktır.
E104 Kinolin Sarısı Renklendirici; ruj, saç bakım ürünleri, kolonya üretimi ve eczacılıkta kullanılır; deri rahatsızlığına neden olur; Avustralya, Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E107 Yellow 7G Renklendirici; astımlılarda alerjik reaksiyon görülebilir; tipik ürünler hafif içeceklerdir; HACSG² sakınılmasını öneriyor; Avustralya ve Amerika'da yasaktır.
E110 Sunset Yellow FCF, Orange,Yellow S Renklendirici; sentetiktir;unlu gıdalar, pasta, tatlı, çerez, dondurma, içecek ve konserve balık, hazır çorba ve bazı şurup cinsi ilaçların üretiminde kullanılır; yan etkileri kurdeşen, rinit (burun akması), burun tıkanıklığı, alerji, hiperaktivite, böbrek tümörü, kromozom hasarı, karın ağrısı, bulantı ve kusma, hazımsızlık ve iştahsızlıktır; Norveç'te yasaktır.
E120 Karmin, Karminik asitKosinal Renklendirici; böceklerden elde edilir; kozmetiklerde, şampoanlarda, kırmızı elma sularında, şekerlemelerde ve diğer gıdalarda kullanılır; hassas ve asmatik bünyelerde alerjik reaksiyonlara sebeb olabilir.
E122 Azorubin,Karmoisin Renklendirici; kömür katranı türevi; astımlılar ve aspirin alerjisi olanlarda kötü reaksiyonlar yapabilir; tipik ürünler şekerleme, marzipan ve jölelerdir; İsveç, Amerika, Avusturya ve Norveç'te yasaktır.
E123 Amarant Renklendirici; aynı ismi taşıyan bir ottan üretilir; kek, meyve tatlı dolgular ve jölelerde kullanılır; astım, egzama ve hiperaktiviteye neden olur; bazı hayvanlara yapılan testlerde doğum kusurları ve cenin ölümleri görülmüştür, kanserojen olabilir; Avusturya, Amerika, Rusya, Norveç ve diğer bazı ülkelerde yasaktır.
E124 Ponso 4R,Kosinal red A Renklendirici; sentetik kömür katranı; hayvanlarda kanserojen, astımlılar ve aspirin alerjisi olanlarda kötü reaksiyonlar yapabilir; Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E127 Eritrosin Renklendirici; kiraz ve vişne, konserve sebze, muhallebi, tatlı, pasta,biskuvi ve çerezlerde kullanılır; ışığa karşı duyarlılığa ve troid hormonu seviyesini arttırıp hipertroidism'e neden olabilir; farelerde yapılan çalışmada troid kanserine neden olduğu saptanmıştır; Avustralya, Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E128 Red 2G Renklendirici; sentetik kömür katranı; kan hemoglobini ile karışma ihtimali vardır; çocuklar tarafından kullanılması tavsiye edilmiyor; dondurma, puding, meyvalı veya aromalı yoğurt, pişmiş ya da pişmemiş et ürünleri, sucuk, salam, sosis Marmelat ve içeceklerde kullanılır. Pek çok ülkede yasaktır.
E129 Allura red AC Renklendirici, sentetiktir; tatlılar, içecek ve garnitürlerde, eczacılık ve kozmetik ürünlerinde kullanılır; astım ve aspirin hassasiyeti olan insanlar için risklidir; farelerde kanser oluşturduğu saptanmıştır; çocuklar tarafından tüketilmesi tavsiye edilmiyor; Danimarka, Belçika, Fransa, Almanya, İsviçre, İsveç, Avusturya ve Norveç'te yasaktır.
E131 Patent blue V Renklendirici; Alerjik hassasiyete sahip insanlar kaçınmalıdır; kurdeşen, kaşıntı, tansiyon düşüklüğü, titreme ve solunum problemleri oluşturabilir; çocuklarda kullanılması tavsiye edilmez. Avustralya, Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E132 Indigotin, Indigokarmin Renklendirici; sentetik kömür katranı türevi; yaygın olarak tablet ve kapsüllere eklenir; ayrıca dondurma, tatlı, fırınlı mamuller, şekerleme ve bisküvilerde kullanılır; bulantı, kusma, yüksek tansiyon, deri döküntüsü, solunum sorunları ve diğer alerjik reaksiyonlara neden olur. Norveç'te yasaktır.
E133 Brilliant blue FCF Renklendirici; sentetik kömür katranı; mandıra ürünleri, tatlılar ve içeceklerde kullanılır; çocukların tüketmesi tavsiye edilmiyor, Belçika, Fransa, Almanya, İsviçre, İsveç, Avusturya ve Norveç'te yasaktır.
E140 Klorofil Renklendirici; doğal olarak tüm bitkilerde bulunur; mum ve yağların boyanmasında, eczacılık ve kozmetik ürünlerde kullanılır.
E141 Klorofil bakırkompleksi Renklendirici; bazı peynir çeşitlerinde, çiklette, dondurmada, sos ve çorbalarda kullanılır; bilinen bir yan etkisi yoktur.
E142 Green S Renklendirici; sentetik kömür katranı türevi; konserve bezelye, nane jöle ve soslarda, paketlenmiş ekmek kırıntısı ve kek karışımlarında kullanılır; hiperaktiviteye, astıma, uykusuzluğa sebep olduğu bilinmektedir; çocuklar için tavsiye edilmemektedir. İsveç, Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E150 Karamel Renklendirici; şekerden yapılır; istiridye, soya, meyveler, konserve soslar, çikolata, şekerleme, bisküvi ve turşularda kullanılır. Çocuklar için tavsiye edilmiyor.
E151 Brilliant Black BN, Black PN Renklendirici; kömür katranı; tatlılar, balık ezmesi, aromalı sütlü içecekler, dondurma, hardal, marmelatlar, soslar, kekler ve içeceklerde kullanılır; Danimarka, Belçika, Fransa, Almanya, İsviçre, İsveç, Avusturya, Avustralya, Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E153 Bitkisel Karbon Renklendirici; mangal kömürü, kemik, et, kan, katı ve sıvı yağlardan elde edilir; reçel, jöle ve meyan kökünde kullanılır; kanserojen olma riskinin yanında hayvan kökenli olanları domuz içerebilir. Çocuklar için tavsiye edilmez. Avustralya'da yalnızca bitkisel kökenli olanına izin verildi, Amerika'da yasaktır.
E154 Brown FK Renklendirici; sentetik 6 boya maddesinin karışımından oluşur; kurutulmuş balık, tütsülenmiş balık, pişirilmiş jambon ve cipslerde kullanılır; çocuklar için önerilmez; Amerika'da ve pek çok ülkede yasaktır.
E155 Brown HT (Chocolate) Renklendirici, kömür katranı; çikolatalı kekte kullanılır; astımlılar ve aspirin alerjisi olanlarda kötü reaksiyonlar yapabilir; deri duyarlılığına neden olduğu bilinir; Danimarka, Belçika, Fransa, Almanya, İsviçre, İsveç, Avusturya, Amerika ve Norveç'te yasaktır.
E160(a) Karoten, alfa-, beta-, gamma- Renklendirici; insan vücudu onu karaciğerde 'A Vitamin'ine dönüştürür; havuçta, turunçgillerde ve sebzelerde bulunur; tereyağ, margarin, kek, sütlü içecekler ve meyve sularında kullanılır; bazı üreticilerin stabilizatör olarak jelatin kullandıkları bilinmektedir.
E160(b) Annatto (Arnatto, Annato), bixin, norbixin Renklendirici; 'Bixaorellana' ağacından elde edilir; peynir, tereyağı, margarin,unlu gıdalar, çerez, çorba ve içeceklerde kullanılmaktadır; ayrıca eczacılıkta (balgam sökücü olarak) ve tekstil sektöründe kullanılır;jelatinle karışık bulunabilir; kurdeşene neden olduğu bilinir, HACSG² sakınılmasını öneriyor.
E160(c) Paprika ekstrakt, Kapsanthin, Kapsorubin Renklendirici; kırmızı biber çekirdek ve tohumlarından elde edilir; kümes hayvanı gıdaları, dilinmiş peynirlerde kullanılır; jelatinle karışık bulunabilir; bazı ülkelerde yasaktır.
E160(d) Likopen Renklendirici; domates ve pembe greyfurttan üretilir; kanser riskini azaltabilir; jelatinle karışık bulunabilir.
E160(e) Beta-apo-8'Karotenal (C 30) Renklendirici; sentetik;dilimlenmiş peynirde kullanılır; bilinen yan etkisi yok; jelatinle karışık bulunabilir.
E160(f) Etil ester of beta-apo-8'-karotenik asid (C 30) Renklendirici, bilinen yan etkisi yok; alkolle muamele edilmiş olabilir.
E161 Lutein, Kantaksantin Renklendirici; doğal olarak yeşil yaprakta, kadife çiçeği ve yumurta sarısında bulunur, Alkolle muamele edilmiş olabilir. Renklendirici; retinol; bazı mantar, kabuklu hayvan, balık ve flamingo tüyünde bulunur.
E162 Betanin Renklendirici; pancardan elde edilir; bilinen yan etkisi yok; Alkolle muamele edilmiş olabilir.
E163 Antosiyaninler Renklendirici, çiçek ve bitki kaynaklı; alkolle muamele edilmiş olabilir.
E170 Kalsiyum karbonat Hem renklendirici hem mineral tuz; kaya minerali veya kemikten elde edilir; diş macunu, beyaz boya, temizleme tozları, bisküvi, ekmek, kek, dondurma, dondurulmuş konserve sebze ve meyvede ve ilaçlarda kullanılır; yüksek dozlarda zehirlidir; safra, böbrek taşı, hemoroid, kabızlık ve fistül kanamalarına sebep olabilir.
E171 Titanium dioxid Renklendirici; diş macunu ve beyaz boyada pek çok ilaçta bazı peynir çeşitlerinde, krema ve soslarda kullanılır; kan, beyin ve bezlerde, lenf düğümleri ve akciğerde yüksek konsantrasyon oluşturabilir. Almanyada yasaktır.
E172 Demir oxid ve hidroxid Renklendirici; som balığı ve karides ezmesinde kek, pasta ve tatlılarda kullanılır; yüksek dozlarda zehirlidir. Almanyada yasaklanmıştır.
E173 Aluminium Renklendirici; draje, şekerleme, keklerde, tabletlerde dekorasyon maksadı ile kullanılır; bazı ülkelerde yasaktır.
E174 Gümüş Renklendirici; çikolatalı şekerlemeler ve drajelerde kullanılır; aşırı dozlarda önemli rahatsızlıklara sebep olur; bazı ülkelerde yasaktır.
E175 Altın Renklendirici; çikolatalı şekerlemelerde drajelerde kullanılır; bazı ülkelerde yasaktır.
E180 Litolrubin BK Renklendirici; astım, rinit ve cilt hastalıklarına sebep olabilir. Bazı ülkelerde yasaktır.
E181 Tannik acid Alkolde berraklaştırma ajanı; fındık ve oak ağacı dallarından elde edilir; doğal olarak çayda bulunur.
K O R U Y U C U L A R
E200 Sorbik asit Koruyucu olarak kullanılır. Bitkisel kökenlidir. Ciltte kaşıntıya sebep olabilir
E201 Sodyum sorbat Koruyucu olarak kullanılır.
E202 Potasyum sorbat Koruyucu olarak kullanılır.
E203 Kalsiyum sorbat Koruyucu olarak kullanılır.
E210 Benzoik asit Koruyucu olarak kullanılır. Fırın mamulleri, peynir, çiklet, çeşni, dondurulmuş mandıra ürünleri, yumuşak tatlı gibi gıda ürünlerinde, kozmetik ürünlerde, eczacılıkta öksürüğe karşı antiseptik ve mantara karşı merhem yapımında kullanılır. Astıma , sinirsel bozukluğa, ve çocuklarda hiperaktiviteye neden olabilir.
E211 Sodyum benzoat Koruyucu olarak kullanılır. Süt ve et ürünleri, çeşniler, fırınlı mamuller ve şekerlemelerde, ağız yoluyla alınan bir çok ilaçta kullanılır; kurdeşene neden olduğu ve astımı ağırlaştırabilir.
E212 Potasyum benzoat Bakınız: E 211
E213 Calsiyum benzoat Bakınız: E 212
E214 Etil p-hidroksibenzoat Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E215 Sodyum etil p-hidroksibenzoat Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E216 Propil p-hidroksibenzoat Koruyucu olarak kullanılır. Alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
E217 Sodyum propil p-hidroksibenzoat Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E218 Metil p-hidroksibenzoat Koruyucu olarak kullanılır. Alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
E219 Sodyum metil p-hidroksibenzoat Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E220 Sulfur dioksit Koruyucu olarak kullanılır. Kömür katranından elde edilir. Tüm sülfürlü ilaçlar zehirlidir ve kullanımı sınırlandırılmıştır (Amerika'da, FDA¹ çiğ meyve ve sebzelerde kullanımını yasaklamıştır); astım nöbetlerini azdırdığı ve böbrek fonksiyonları zayıflamış olanlarda metabolizmayı zorladığı, 'B1 vitamini'ni yok ettiği bilinmektedir; içecekler, kurutulmuş meyveler, meyve suyu, sirke ve patates ürünlerinde kullanılır.
E221 Sodyum sulfit Bakınız: E 220
E222 Sodyum hidrojen sulfit Bakınız: E 220
E223 Sodyum metabisulfit Bakınız: E 220
E224 Potasyum metabisulfit Bakınız: E 220
E225 Potasyum sulfit Bakınız: E 220
E226 Kalsiyum sulfit Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E227 Kalsiyum hidrojen sulfit Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E228 Potasyum bi sulfit Bakınız: E 220
E230 Bifenil, Difenil Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E231 2-Hidroksi bi fenol Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E232 Sodyum ortofenil fenol Bakınız: E 231
E233 Tiabendazol Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E234 Nisin Koruyucu olarak kullanılır.
E235 Natamisin Koruyucu olarak kullanılır. Bulantı, kusma, ishal ve cilt kaşıntısına neden olur; et ve peynir ürünlerinde kullanılır.
E236 Formik asit Koruyucu olarak kullan. Bazı ülkelerde yasaktır
E237 Sodyum format Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E238 Kalsiyum format Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E239 Hexamin Koruyucu olarak kullanılır. Bazı ülkelerde yasaktır
E242 Dimetil dikarbonat Koruyucu olarak kullanılır. Meyve sularına ilave edilen ve içindeki mikroplar ile mücadele eden bir antimikrobiyel, FDA¹nın veritabanında gıda ile ilişkisi kabul edilen bir madde olarak listelenmiştir
E249 Potasyum nitrit Koruyucu olarak kullanılır. Et ürünlerinde kullanılır. Nitritler nefes daralması, baş dönmesi ve baş ağrısı ile sonuçlanabilecek rahatsızlıklara sebep olduğu gibi potansiyel kanserojendir; bebek ve küçük çocukların gıdalarında kullanılması kesinlikle yasaktır.
E250 Sodyum nitrit Koruyucu olarak kullanılır. Hiperaktiviteye ve diğer yan etkilere neden olabilir, potansiyel kanserojendir, bir çok ülkede sınırlandırılmıştır, HACSG'den sakınılmasını öneriyor
E251 Sodyum nitrat Bakınız: E 250
E252 Potasyum nitrat Koruyucu olarak kullanılır. Hayvan artıklarından veya bitkilerdenelde edilir. Gübre üretiminde ve etin korunmasında kullanılır; hiperaktiviteye ve diğer yan etkilere sebep olabilir, potansiyel kanserojendir, bir çok ülkede sınırlandırılmıştır (Bakınız: 249)
E260 Asetik asit Koruyucu olarak kullanılır. Sirkenin ana maddesidir; ağaç liflerinden sentetik olarak üretilir; turşu ve soslarda kullanılır
E261 Potasyum asetat Koruyucu olarak kullanılır. Böbrek fonksiyonları zayıf insanlar sakınmalıdır; sos ve turşularda kullanılır.
E262 Sodyum asetat, Sodyum diasetat Koruyucu olarak kullanılır. Asitliği düzenleyicidir; bilinen yan etkisi yok
E263 Kalsiyum asetat Koruyucu olarak kullanılır. Asitliği düzenleyicidir.
E264 Amonyum asetat Koruyucu olarak kullanılır. Bulantı ve kusmaya neden olabilir
E270 Laktik asit Koruyucu olarak kullanılır. Asitliği düzenleyicidir; bebeklerin sindirimi zordur; tatlılar, salata sosu, bebe maması ve şekerlemelerde kullanılır
E280 Propiyonik asit Koruyucu olarak kullanılır. Migren ağrılarına sebep olabilir; doğal olarak mayalanmış gıdalarda, insan teri ve geviş getirenlerin sindirim organlarında bulunur, ayrıca suni olarak etilen, karbon monoksit, propiyonaldehit, doğal gaz, mayalanmış kağıt hamuru veya çürümüş lif bakterisinden elde edilir; yaygın olarak ekmek ve un mamullerinde kullanılır
E281 Sodyum propiyonat Koruyucu olarak kullanılır. Migren ağrılarına sebep olabilir; unlu mamullerde kullanılır.
E282 Kalsiyum propiyonat Bakınız: E 281
E283 Potasyum propiyonat Bakınız: E 281
E290 Karbon dioksit Koruyucu olarak kullanılır.
E296 Malik asit Koruyucu olarak kullanılır. doğal (meyvelerden) veya sentetik yoldan elde edilir; bebekler ve küçük çocuklar sakınmalıdır
E297 Fumarik asit Koruyucu ve anti oksidan olarak kullanılır. Keklerde kullanılır
A N T İ O K S İ D A N L A R
E300 Askorbik asit Antioksidan. 'C vitamini'; sentetik olarak glukozdan sağlanabilir, doğal olarak sebze ve meyvelerde bulunur; et, unlu ürünler,dondurulmuş balık gibi ürünlerde kullanılır.
E301 Sodyum askorbat Antioksidan. C vitamini'nin sodyum tuzu
E302 Kalsiyum askorbat Antioksidan. C vitamini'nin kalsiyum tuzu, 'kalsiyum aksalat' taşlarının oluşumunu hızlandırabilir.
E303 Potasyum askorbat Antioksidan. C vitamini'nin potasyum tuzu
E304 Askorbil palmitat, Antioksidan. Askorbik asitin yağlı esteri.
E306, E307,E308, E309 Tokoferoller Antioksidan. 'E vitamini'; soya, buğday, pirinç, pamuk tohumu, mısır gibi birçok sebzenin ve hayvanların yağında bulunur; margarin ve salata soslarında, ilaç ve kozmetik ürünlerinde kullanılır.
E310 Propil gallat Antioksidan. Gastrit ve cilt tahrişine neden olabilir, kandaki hemoglobine zarar verdiği için bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemiştir; yağ, margarin ve salata sosunda kullanılır.
E311 Oktil gallat Bakınız: E 310
E312 Dodesil gallat Bakınız: E 310
E317 Eritorbik asit Antioksidan. Sakarozdan üretilir
E318 Sodyum eritorbat Antioksidan.
E319 Tert-Butilhidroquinon (TBHQ) Antioksidan. Petrol kökenli; HACSG¹ sakınılmasını öneriyor; bulantı, kusma ve sayıklamaya neden olabilir, 5 gramlık bir doz öldürücü sayılır; yağ ve margarinlerde kullanılır.
E320 Butillenmiş hydroksi-anisol (BHA) Antioksidan. Petrol kökenli; yenilebilen yağlarda, çiklet, margarin, fındık, patates ürünleri ve polietilen gıda ambalajlarında kullanılır, bebe mamalarında izin verilmemiştir, alerjik reaksiyon yapabilir, hiperaktiviteye, kanserojen, estrojen etkilere ve diğer olumsuzluklara sebep olabilir.
E321 Butillenmişhidroksi-toluen (BHT) Antioksidan. Bakınız: E 320
E322 Lesitin Antioksidan. Emilgatör.Soya fasulyesi, yumurta sarısı, yerfıstığı, mısır veya hayvani yağlardan elde edilir. margarin, çikolata, mayonez ve süt tozunda kullanılır; bitkisel tipi tercih edilmelidir.
E325 Sodyum laktat Antioksidan. Laktik asidin tuzu. Hayvani kökenli.
E326 Potasyum laktat Bakınız: E 325
E327 Kalsiyum laktat Bakınız: E 325
E328 Amonyum laktat Bakınız: E 325
E329 Magnezyum laktat Bakınız: E 325
E330 Sitrik asit Antioksidan. Gıda asidi, doğal olarak turunçgillerden elde edilir, bisküvi, konserve balık, peynir ve peynir ürünleri, bebe maması, kek, çorba, çavdar ekmeği, içecekler ve mayalanmış et mamullerinde kullanılır.
E331 Sodyum sitratlar Antioksidan. Gıda asidi.
E332 Potasyum sitratlar Antioksidan. Gıda asidi.
E333 Kalsiyum sitratlar Antioksidan. Gıda asidi.
E334 Tartarik asit Antioksidan. Gıda asidi.
E335 Sodyum tartaratlar Antioksidan. Gıda asidi.
E336 Potasyum tartaratlar Antioksidan. Gıda asidi.
E337 Sodyum potasyum tartarat Antioksidan. Gıda asidi.
E338 Fosforik asit Antioksidan. Gıda asidi.
E339 Sodyum fosfatlar Antioksidan. Mineral tuz; eczacılıkta müshil olarak, yüksek dozlar vücuttaki kalsiyum-fosfor dengesini bozabilir
E340 Potasyum fosfatlar Bakınız: E 339
E341 Kalsiyum fosfatlar Antioksidan. Mineral tuz; kaya ve kemikte bulunur
E343 Magnezyum fosatlar Antioksidan. Mineral tuz.
E350 Sodyum malatlar Antioksidan. Mineral tuz.
E351 Potasyum malat Antioksidan. Mineral tuz.
E352 Kalsiyum malatlar Antioksidan. Mineral tuz.
E353 Metatartarik asit Antioksidan. Gıda asidi.
E354 Kalsiyum tartarat Antioksidan. Mineral tuz.
E355 Adipik asit Antioksidan. Gıda asidi.
E357 Potasyum adipat Antioksidan. Mineral tuz
E363 Suksinik asit Antioksidan. Gıda asidi. Bazı ülkelerde yasaktır
E365 Sodyum fumarat Antioksidan. Mineral tuz
E366 Potasyum fumarat Antioksidan. Mineral tuz
E367 Kalsiyum fumarat Antioksidan. Mineral tuz
E370 1,4-Heptonolakton Antioksidan. Bazı ülkelerde yasaktır
E375 Niasin Antioksidan. B3 vitamini; doğal olarak fasulye, bezelye ve diğer baklagillerde,
süt, yumurta, et, kümes hayvanları ve balıkta bulunur; doz aşımı halinde şeker hastalığı, gastrit, karaciğer ve göz zararları ve gut hastalığına yol açar, kandaki ürik asit seviyesinin yükselmesine neden olabilir; ciltte kızarıklıklar, özellikle aç karnına alınmış ise baş ve mide ağrısı yapabilir
E380 Tri-amonyum sitrat Antioksidan. Mineral tuz.
E381 Amonyum ferrik sitratlar Antioksidan. Mineral tuz.
E385 Kalsiyum disodyum etilen (EDTA) Antioksidan. Bazı ülkelerde yasaktır
K I V A M A R T I R I C I L A R
E400 Alginig asid Kıvam artırıcı.Yosundan elde edilir;bazı sütlü mamullerde kullanılır; küçük miktarlarda bilinen yan etkisi yok, büyük miktarlar besinlerin sindirimini zorlaştırabilir.
E401 Sodyum alginat Kıvam artırıcı. E 400’e benzer
E402 Potasyum alginat Kıvam artırıcı. E 400’e benzer
E403 Amonyum alginat Kıvam artırıcı. E 400’e benzer
E404 Kalsiyum alginat Kıvam artırıcı. E 400’e benzer
E405 Propilen glikol alginat Kıvam artırıcı.
E406 Agar agar Kıvam artırıcı.Kırmızı yosundan elde edilir; müshil olarak, işlenmiş et ve dondurmada kullanılır
E407 Karragenan Kıvam artırıcı.etilen klorohidrin oluşumu sebebi ile yüksek kanserojen,ülser ve zehirlenme riski taşıyor,
E410 Keçi boynuzu zamkı Kıvam artırıcı.
E412 Guar zamkı Kıvam artırıcı.
E413 Kitre zamkı Kıvam artırıcı. gıdalarda, ilaçlarda ve kozmetiklerde kullanılır; alerji yapabilir
E414 Arap zamkı Kıvam artırıcı. Alerji yapabilir.
E415 Ksantan zamkı Kıvam artırıcı.
E416 Karaya zamkı Kıvam artırıcı
E417 Tara zamkı Kıvam artırıcı
E420 Sorbitol Kıvam artırıcı,suni tatlandırıcı ve nem tutucu; etli ve zarlı kabuksuz meyvelerden veya sentetik olarak glukozdan elde edilir; gıda,ilaç ve kozmetiklerde kullanılır.Bebek ve küçük çocuk gıdalarında kullanmak yasaktır.
E421 Mannitol Kıvam artırıcı.Alerji, bulantı ve kusmaya yol açabilir, diyare ve böbrek yetmezliğine neden olduğu için bebek gıdalarında izin verilmemiştir.
E422 Gliserol (gliserin) Kıvam artırıcı,tatlandırıcı ve nem tutucu, yağlı renksiz alkol;hayvansal veya bitkisel yağların alkalilerle ayrışması sonucu elde edilir; petrol ürünlerinden ve bazen propilenden sentetik olarak veya şekerden mayalanarak da elde edilir; büyük miktarlar baş ağrısı, susuzluk, bulantı ve yüksek kan şekerine sebep olabilir;
E431 Polioksietilen stearat Kıvam artırıcı
E432 Polisorbat 20 Kıvam artırıcı.Bazı ülkelerde yasaktır
E433 Polisorbat 80 Kıvam artırıcı.Bitkisel ve hayvani yağ asitlerinden elde edilir. sentetik tatlandırıcı, köpük önleme ajanı ve hamur şartlandırıcı olarak kullanılır.
E434 Polisorbat 40 Kıvam artırıcı. Bazı ülkelerde yasaktır
E435 Polisorbat 60 Kıvam artırıcı.E 433’e benzer
E436 Polisorbat 65 Kıvam artırıcı.E 433’e benzer
E440(a) Pektin Kıvam artırıcı.Doğal olarak elma kabuğunda bulunur; koyulaştırılmış reçel, jöle ve soslarda kullanılır; büyük miktarlar geçici mide gazı veya bağırsak rahatsızlığına neden olabilir
E440(b) Amine edilmiş pektin Kıvam artırıcı.
E441 Gelatin(jelatin) Kıvam artırıcı. Alerji ve astıma sebep olabilir.
E442 Amonyum fosfat Kıvam artırıcı
E450 Difosfatlar Kıvam artırıcı. süttozu veya kreması, işlenmiş peynir, balık, kurutulmuş sebze, reçel, marmelat, sos, jel, çikolata, şekerleme ve bebek mamaları gibi ürünlerde, ayrıca deterjan yapımında da kullanılırlar.
E460 Seluloz Kıvam artırıcı
E461 Metil seluloz Kıvam artırıcı.Mide gazı, tansiyon düşüklüğü ve kabıza neden olabilir
E463 Hidroksipropil seluloz Kıvam artırıcı.Bazı ülkelerde yasaktır
E464 Hidroksipropil metil seluloz Kıvam artırıcı.
E465 Etil metil seluloz. Kıvam artırıcı .
E466 Karboksi metil seluloz, Sodyum karboksi metil seluloz. Kıvam artırıcı.
E469 Sodyum kaseinat Kıvam artırıcı.
E470 Yağ asit tuzları Homojenleştirici .Bitkisel ve hayvani kökenli olabilir.
E471 Mono & di gliseridler Homojenleştirici.Bitkisel ve hayvani kökenli olabilir.
E472 Gliseridlerin yağ asidi esterleri Homojenleştirici.
E473 Yağ asitlerinin sukroz esterleri Homojenleştirici
E474 Sukrogliseridler Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır
E475 Yağ asitlerinin Poligliserol esterleri Homojenleştirici.
E476 Poligliserol polirikinoleat Homojenleştirici.
E477 Propilen glikol esterleri Homojenleştirici.
E480 Dioktil sodyum sulfosukkinat Homojenleştirici.
E481 Sodyum stearol-2-laktilat Homojenleştirici.
E482 CKalsiyum stearol-2-laktilat Homojenleştirici.
E483 Stearil tartarat Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır
E491 Sorbitan mono stearat Homojenleştirici.
E492 Sorbitan tristearat Homojenleştirici.
E493 Sorbitan monolaurat Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır.
E494 Sorbitan mono-oleat Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır.
E495 Sorbitan monopalmitat Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır.
İ N C E L T İ C İ L E R
E500 Sodyum karbonatlar Asit düzenleyici,kabartma ajanı.
E501 Potasyum karbonatlar Asit düzenleyici.
E503 Amonyum karbonatlar Asit düzenleyici.Mukozayı tahriş edebilir.
E504 Magnezyum karbonat Asit düzenleyici,tabakalaşmayı önleyici.Eczacılıkta da anti asit ve müshil olarak kullanılır.
E507 Hidroklorik asid Asit .
E508 Potasyum klorid Pelteleştirme ajanı.Çeşni verici. Mide ülserine neden olabilir
E509 Kalsiyum klorid Tutucu,katılaşma ajanı.
E510 Amonyum klorid Asit düzenleyici,geliştirme ajanı.Unlu ürünlerde kullanılır.Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarına zarar verebilir.
E511 Magnezyum klorid Katılaşma ajanı.
E513 Sülfürik asid Asit.
E514 Sodyum sulfatlar Asit düzenleyici.Vücudun su dengesini bozabilir
E515 Potasyum sulfatlar Çeşni.
E516 Kalsiyum sulfat Katılaşma ve geliştirme ajanı. Kireçtaşından elde edilir
E518 Magnezyum sulfat Asit düzenleyici,katılaşma ajanı. Müshil olarak da kullanılır.
E519 Bakır sulfat Koruyucu olarak kullanılır.
E524 Sodyum hidroksid Asit düzenleyici. Bazı ülkelerde yasaktır
E525 Potasyum hidroksid Asit düzenleyici. Bazı ülkelerde yasaktır
E526 Kalsiyum hidroksid Asit düzenleyici,katılaşma ajanı.
E527 Amonyum hidroksid Asit düzenleyici. Bazı ülkelerde yasaktır
E528 Magnezyum hidroksid Asit düzenleyici. Bazı ülkelerde yasaktır
E529 Kalsiyum oksid Asit düzenleyici,geliştirme ajanı.
E530 Magnezyum oksid Asit düzenleyici,tabaka önleyici ajan.Bazı ülkelerde yasaktır
E535 Sodyum ferrosianid Asit düzenleyici,tabaka önleyici ajan.
E536 Potasyum ferrosianid Tabaka önleyici.
E540 Dikalsiyum difosfat Asit düzenleyici,homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır
E541 Sodyum aluminyum fosfat, Asidik Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır
E542 Bone fosfat Tabaka önleme ajanı.Kemikten elde edilir; Kahve makineleri için kurutulmuş sütte kullanılır.
E544 Kalsiyum polifosfatlar Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır
E545 Amonyum polifosfatlar Homojenleştirici.Bazı ülkelerde yasaktır
E551 Silikon dioksid Homojenleştirici,tabaka önleyici.
E552 Kalsiyum silikat Tabaka önleyici.
E553(a) Magnezyum silikatlar Tabaka önleyici.Bazı ülkelerde yasaktır
E553(b) Talk Tabaka önleyici.Allerjik reaksiyonlara ve mide kanserine sebep olabilir. Parlatılmış pirinç, çikolata, şekerlemelerde kullanılıyor.
E554 Sodyum aluminyum silikat Tabaka önleyici.Tuz, kurutulmuş süt ürünleri ve unlarda kullanılır; alüminyumun hamilelikte plasenta problemlerine neden olduğu bilinir ve Alzheimer hastalığı ile ilgili görülür.
E556 Kalsiyum aluminyum silikat Tabaka önleyici.Minerallerden elde edilir; süttozlarında kullanılır;
E558 Bentonit Tabaka önleyici
E559 Aluminyum silikat (Kaolin) Tabaka önleyici.
E570 Stearik asid Tabaka önleyici
E572 Magnezyum stearat Homojenleştirici,tabaka önleyici
E575 Glukono delta-lakton Asit düzenleyici,tutucu.
E576 Sodyum glukonat Tutucu.Bazı ülkelerde yasaktır
E577 Potasyum glukonat Tutucu
E578 Kalsiyum glukonat Katılaşma ajanı
E579 Ferro glukonat Renk tutma ajanı; demir ve glukozdan elde edilir.
E585 Ferro laktat Renk tutma ajanı.
T A T V E R İ C İ L E R
E620 Glutamikasid Tat verici. Tuz maddesi; birçok hayvan ve bitki proteininde bulunur, bakteriden de elde edilir.Astımlı hastalara zararlı olabilir.Bebek ve küçük çocukların gıdalarında bulunması yasaktır.
E621 Monosodyumglutamat (MSG) Tat verici. Tuz maddesi; astımlılarda yan etkisi görülebilir, bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemiştir; Bulyon, patates çipsi, sebze, ton balığı, salata sosu konservelerinde ve dondurulmuş tuzlu gıdalarda kullanılır.
E622 Monopotasyumglutamat Tat verici.Bulantı, kusma, diyare ve karın kramplarına neden olabilir.
E623 Kalsiyum diglutamat Tat verici. Tuz maddesi.
E624 Monoamonyumglutamat Tat verici. Tuz maddesi.
E625 Magnezyum diglutamat Tat verici. Tuz maddesi.
E626 Guanilikasid Tat verici. Gut hastalığına sebep olabilir.
E627 Disodyumguanilat Tat verici. Gut hastalığına sebep olabilir. Bebek ve küçük çocuk gıdalarında kullanılması yasaktır.
E629 CKalsiyumguanilat Tat verici. Gut hastalığını başlatabilir.
E631 Disodyuminosinat Tat verici. Gut hastalığını başlatabilir, bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemiştir
E633 Kalsiyum inosinat Tat verici. Gut hastalığını başlatabilir.
E635 Disodyum 5'-ribonukleotid Tat verici. Kaşıntılı reaksiyonlara sebep olabilir, kaşıntılar iyi huylu veya habis farklılıklar gösterebilir, reaksiyon, alınan dozla bağlantılı ve giderek artan türdedir, bazı kişiler buna daha duyarlı olabilir; cipsler, hazır şehriyeler ve bazı pastalarda kullanılır.Bebek ve küçük çocuklar korunmalıdır.Bazı ülkelerde Yasaklanmıştır.
E636 Maltol Tat verici.
E637 Etil Tat verici
E640 Glisin ve sodyum tuzu Tat verici.
T A T L A N D I R I C I L A R & P A R L A T I C I L A R
E900 Dimetil polisiloksan Köpük önleyici ve yüzey sırlama maddesi.Silikon bazlı
E901 Balmumu Yüzey sırlama maddesi. Bazen alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
E903 Karnauba mumu Yüzey sırlama maddesi. Bazen alerjik reaksiyonlara neden olabilir
E904 Şellak Yüzey sırlama maddesi. Böceklerden elde edilir; bazen deri tahrişine neden olabilir.
E905 Parafinler Yüzey sırlama maddesi.hafif müshil, yağların ve yağda çözünen vitaminlerin emilimini yavaşlatabilir, barsak kanserine yol açabilir; tatlılarda, maya üretiminde, vitamin tabletlerinde, kurutulmuş meyve, şekerleme ve kolalı ürünlerde kullanılır
E913 Lanolin Yağlayıcı,parlatıcı madde. Koyun yününden elde edilir.
E920 L-Kıstein ve hidrokloridleri Un işleme ajanı. İnsan saçı, hayvan kılı ve tavuk tüyünden elde edilir
E921 L-Cystin Bakınız E 920
E924 Potasyum bromat Un işleme ajanı.Büyük miktarlarda bulantı, kusma, diyare ve sancılara neden olabilir.
E925 Klorin Un işleme ajanı.Gıdaları tahrip eder, kanserojendir; bazen mikropları öldürmek için suya karıştırılır.
E926 Klorin dioksid Bakınız E 925
E927 Azodikarbonamid Un işleme ajanı. Bazı ülkelerde yasaktır.
E928 Benzol peroksid Un işleme ajanı. unun beyazlaması için kullanılır. Alerjik geçmişi olanlar sakınmalıdır.
E931 Azot Besinleri dondurma ve vakumlu paketlemede kullanılır.
E932 Azotoksit Besinleri dondurma ve vakumlu paketlemede kullanılır.
E950 Akesulfam potasyum (Acesulfame K) Tatlandırıcı; Sunett ismiyle anılır; fırınlanmış yiyecekler, dondurulmuş tatlılar, şekerlemeler, mandıra ürünleri, pastalar, farmasotik olarak ağız hijyeni ve son zamanlarda içeceklerde kullanılmaktadır; The Center for Science in the Public Interest (CSPI) yapay tatlandırıcılar aspartam, sakarin ve aksesülfam potasyumu en kötü 10 katkı listesine dahil etmiştir; bu üç tatlandırıcının da hayvanlarda kansere neden olduğu tespit edilmiştir Kanser riskini arttırabilir.
E951 Aspartam Suni tatlandırıcı, çok fazla yan etkisi var, bazıları aspartama karşı alerji duyar, bu insanlarda migren en önemli reaksiyondur.
E952 Sıklamik asid Suni tatlandırıcı. Migren,kanser ve diğer reaksiyonlara neden olduğu bilinir, fare testis ve embriyolarında yapılan testlerde hasara neden oldoğu tesbit edilmiştir.Birçok ülkede yasaklanmıştır.
E953 Isomalt şekersiz tatlandırıcı; gluco mannitol ve gluco sorbitol isimli iki disaccharide alkolün karışımıdır; sert şeker, şekersiz tatlandırıcı; gluco mannitol ve gluco sorbitol isimli iki disaccharide alkolün karışımıdır; sert şeker, bonbon, lolipop, gofret, öksürük hapı ve boğaz pastili gibi ürünlerde yıllardır kullanılmaktadır.
E954 Sakkarinler Suni tatlandırıcı, kanserojen olarak bilinen toluen'den elde edilir; 1977'den bu yana Amerika'da yasaktır.
E955 Sukraloz Suni tatlandırıcı; dünyanın çeşitli bölgelerinde birkaç yıldır kullanılıyor.
E957 Taumatin Suni tatlandırıcı, ekmek ve meyvelerin tatlandırılmasında kullanılır
E965 Maltitol, glikoz şurubu Suni tatlandırıcı ve nem tutucu; gıda enzimleri ile ayrıştırılır; şekerleme, kurutulmuş meyve ve düşük enerjili gıdalarda kullanılır; yüksek konsantrasyonlarda müshil tesiri yapar.
E966 Laktitol Suni tatlandırıcı
E967 Ksilitol Suni tatlandırıcı, nem tutucu; ahududu, erik, kıvırcık ve hindibada bulunur, ticari amaçla kağıt hamurundan üretilir; farelerle yapılan testlerde böbrek taşı, idraryolu etkileri ve psikolojik huzursuzluklara neden olduğu tesbit edilmiştir; düşük enerjili gıdalar, tatlılar, dondurma ve reçellerde kullanılır
E999 Kuillara ekstrakt Köpük ajanı, emülgatör, doğal nemlendirici; sodada kullanılır.
E1100 Amilas Enzim.Küf mantarı veya domuz pankreasından elde edilir
E1200 Polidekstroz Suni tatlandırıcı.Glukozdan elde edilir.
E1201 Polivinilpirolidon, PVP Dağıtma ajanı, tablet kaplayıcı; suni tatlandırıcılarda kullanılır
E1202 Polivinilpolipirolidon, PVPP Berraklaştırma ajanı, renk stabilizörü
E1400-E1450 Nişastalar ve türevleri Tatlandırıcı,kıvam artırıcı.
E1505 Trietil asetat Nem tutucu ve çözücü.Vücutta kısmen alkole dönüşür
E1510 Etanol (Etil alkol) Çözücü. Alkol
E1517 E1518 Gliserol asetatlar Nem tutucu ve çözücü; Amerika'da taze meyveleri kaplamak için kullanılır.
E1520 Propilen glikol Nem tutucu, nemlendirme ve dağıtma ajanı, petrol bazlı; krem merhem, kozmetik ve saç bakım ürünlerinde kullanılır; (damardan verildiğinde) öldürücü kalp krizleri görülmüştür, merkezi sinir sistemi depresyonu ve deri yanığı oluşabilir
Korhan Özduru
Bağlantılı
Makaleler
Bu Makaleyi Dinlemek İçin Oynat Düğmesini Tıklayın (Seslendirme Submental Terapisti Tansel Ergün)
[audio src="https://www.korhanozduru.com/wp-content/uploads/EFTSesliOkuma.mp3" /]
Size...
Yaşam bir ölçüde gerek hayatın anlamını kavrayabilmek ve onu doyasıya deneyimlemek gerekse...
Çekicilik güzel olmaktan oldukça farklı bir kavram. Güzelliğin tanımı kültürlere, coğrafyaya, cinsiyete,...
Bu Makaleyi Dinlemek İçin Oynat Düğmesini Tıklayın (Seslendirme Submental Terapisti Tansel Ergün)
[audio src="https://www.korhanozduru.com/wp-content/uploads/DoktorculukSesliOkuma.mp3" /]
Aslında...
Bu Makaleyi Dinlemek İçin Oynat Düğmesini Tıklayın (Seslendirme Submental Terapisti Tansel Ergün)
[audio src="https://www.korhanozduru.com/wp-content/uploads/KaloriSesliOkuma.mp3" /]
Her...
Mesela bir ameliyatı düşünün, önce bir tarafları kesiyorlar, sonrada kesilen yerdeki eti...
Çok enteresan bir makine düşünün; O kadar enteresan ki eline alıp içine...
Kötü hipnozun etkisi altında kalmak deyince galiba bazı insanların aklına bir ara...